Trong nhiều năm, một số người coi quốc tịch Canada chỉ là bước đệm—một cách thuận tiện để những người nhập cư có được hộ chiếu quyền lực trước khi rời đi để tìm kiếm những cơ hội tốt hơn ở nơi khác.
Tuy nhiên, một báo cáo mang tính đột phá của cơ quan Thống kê Canada, được công bố vào tháng 5 năm 2025, đã thách thức quan điểm này.
Nghiên cứu, dựa trên dữ liệu về nhập cư và nộp thuế, cho thấy quyền công dân Canada phản ánh cam kết sâu sắc với đất nước, với hầu hết những người nhập cư đã nhập tịch đều ở lại lâu dài.
Những phát hiện chính của Báo cáo Thống kê Canada
Báo cáo Thống kê Canada có tựa đề Phân tích về “Sự hiện diện tích cực” của người nhập cư tại Canada, theo dõi những cá nhân 10 năm sau khi họ đến.
“Sự hiện diện tích cực” ám chỉ những người nhập cư nộp thuế tại Canada, cho thấy họ có khả năng vẫn cư trú tại quốc gia này hoặc duy trì mối quan hệ gắn bó.
Sau đây là những gì nghiên cứu phát hiện ra:
Tỷ lệ giữ chân cao: Trong số những người nhập cư từ 25–54 tuổi đến từ năm 2008 đến năm 2012, 93% những người trở thành công dân đã hiện diện tích cực tại Canada một thập kỷ sau đó, so với 67% những người không phải công dân.
Tỷ lệ ở lại được cải thiện theo thời gian: Những người nhập cư từ nhóm của năm 2008–2012 cho thấy tỷ lệ ở lại cao hơn so với những người từ năm 2003–2007 (91% đối với công dân, 58% đối với người không phải công dân), cho thấy những người nhập cư mới có nhiều khả năng ở lại hơn.
Quốc gia xuất xứ: Những người nhập cư từ các quốc gia đang phát triển, như Philippines (97% hiện diện tích cực), đã có khả năng ở lại cao hơn những người đến từ các nước phát triển, chẳng hạn như Hoa Kỳ hoặc Pháp (khoảng 87%).
Học vấn và sự dịch chuyển: Những người nhập cư có trình độ học vấn cao và những người không theo đuổi quyền công dân có nhiều khả năng rời đi hơn, phản ánh sự dịch chuyển toàn cầu giữa những cá nhân có tay nghề.
Quốc tịch như một sự cam kết: Dữ liệu bác bỏ ý tưởng về “Người Canada vì sự tiện lợi”, cho thấy quốc tịch là dấu hiệu của sự cống hiến lâu dài cho Canada.
Andrew Griffith, một chuyên gia về quyền công dân Canada, nhấn mạnh, “Quan niệm rằng mọi người chỉ cần lấy hộ chiếu và rời đi phần lớn là không đúng. Quốc tịch phản ánh mối liên hệ sâu sắc hơn với Canada”.
Tại sao Quốc tịch Canada lại quan trọng
Quyền công dân Canada không chỉ cung cấp một tấm hộ chiếu.
Quyền này cung cấp quyền tiếp cận các quyền lợi như quyền bỏ phiếu, dịch vụ xã hội và khả năng đi lại tự do với một trong những hộ chiếu được ngưỡng mộ nhất thế giới.
Tuy nhiên, quy trình để trở thành công dân rất nghiêm ngặt, yêu cầu:
- Ít nhất ba năm cư trú tại Canada trong vòng năm năm trở lại đây.
- Thông thạo tiếng Anh hoặc tiếng Pháp.
- Đạt bài kiểm tra quốc tịch
- Tuyên thệ trung thành.
Những yêu cầu này đảm bảo rằng những người trở thành công dân được đầu tư vào các giá trị và tương lai của Canada.
Báo cáo của Thống kê Canada cho thấy các quy định này là hiệu quả, vì hầu hết công dân nhập tịch vẫn ở lại đất nước, đóng góp vào nền kinh tế và xã hội của đất nước.
Ai ở lại và ai rời đi?
Báo cáo nêu bật những khác biệt chính về những người ở lại Canada sau khi nhập quốc tịch:
Quốc gia xuất xứ:
Những người nhập cư từ các nước đang phát triển, chẳng hạn như Philippines (tỷ lệ hiện diện tích cực là 97%), Pakistan và Colombia, cho thấy tỷ lệ ở lại cao hơn.
Những người đến từ các quốc gia phát triển, như Hoa Kỳ, Pháp và Vương quốc Anh, có nhiều khả năng rời đi (tỷ lệ giữ chân thấp hơn khoảng 10% so với người Philippines).
Trong số những người không phải là công dân, tỷ lệ ở lại ít thay đổi theo quốc gia và nhiều hơn theo các yếu tố khác như trình độ học vấn hoặc tầng lớp nhập cư.
Học vấn và Kỹ năng:
Những người nhập cư có trình độ học vấn cao, đặc biệt là những người có bằng sau đại học, ít có khả năng ở lại nếu họ không theo đuổi quyền công dân. Điều này phản ánh khả năng di chuyển toàn cầu và khả năng tiếp cận các cơ hội ở nơi khác của họ.
Những người nhập cư kinh tế (được chọn vì kỹ năng) cũng cho thấy tỷ lệ giữ chân thấp hơn nếu họ vẫn không nhập tịch.
Thời gian nhập tịch:
Những người nhập cư mất nhiều thời gian hơn để trở thành công dân có nhiều khả năng rời đi sau khi nhập tịch, có thể là do mối quan hệ ban đầu không gắn bó hơn với Canada.
Daniel Bernhard, Tổng giám đốc điều hành của Viện nhập tịch Canada, lưu ý rằng, “Những người nhập cư có trình độ cao có nhiều lựa chọn toàn cầu.
Nếu Canada không thể mang lại cuộc sống tốt hơn—nhà ở giá cả phải chăng, sự phát triển nghề nghiệp—họ sẽ mang tài năng của mình đi nơi khác”.
Ngộ nhận về “Nhập tịch Canada vì sự tiện lợi”
Cụm từ “Nhập tịch Canada vì sự tiện lợi” ám chỉ những người nhập cư lợi dụng quốc tịch để hưởng các quyền lợi như hộ chiếu, sau đó rời đi.
Báo cáo của Thống kê Canada thách thức định kiến này:
Khai thuế như một biện pháp thay thế: Nghiên cứu sử dụng hồ sơ khai thuế để đo lường “sự hiện diện tích cực”.
Vì công dân được hưởng các quyền lợi bằng cách nộp thuế, nên họ không có khả năng dừng lại sau khi nhập tịch trừ khi họ rời khỏi Canada.
Tỷ lệ giữ chân công dân cao: Với 93% người nhập cư nhập tịch vẫn hiện diện sau 10 năm, dữ liệu cho thấy hầu hết công dân vẫn giữ cam kết.
Người nhập cư không hiện diện: Trong số những người không có hồ sơ thuế (có khả năng cho thấy đã rời đi), chỉ có 28% đã nhập tịch.
Ví dụ, 50% người nhập cư Iran không còn hiện diện là công dân, so với chỉ 14% người Mỹ không hiện diện.
Những phát hiện này cho thấy quyền công dân không phải là công cụ “chộp lấy và mang đi” mà là dấu hiệu của sự hội nhập lâu dài.
Thách thức cho tương lai của Canada
Mặc dù báo cáo vẽ ra một bức tranh tích cực, nhưng cũng nêu bật những thách thức:
Tỷ lệ nhập quốc giảm: Ít người nhập cư theo đuổi quyền công dân hơn, có thể là do tính di chuyển toàn cầu hoặc không hài lòng với các cơ hội ở Canada.
Áp lực kinh tế: Chi phí tăng, đặc biệt là chi phí nhà ở, khiến người nhập cư khó xây dựng cuộc sống ổn định hơn.
Bernhard cảnh báo, “Nếu Canada không thể mang lại tương lai tốt đẹp hơn, người nhập cư sẽ rời đi”.
Giữ chân nhân tài: Với những người nhập cư có trình độ học vấn cao có khả năng di chuyển nhiều hơn, Canada phải cạnh tranh trên toàn cầu để giữ chân những người lao động có tay nghề.
Griffith cho rằng các chính sách về quyền công dân của Canada tạo ra sự cân bằng tốt nhưng có thể được xem xét lại để đảm bảo chúng vẫn có ý nghĩa.
Ví dụ, các cuộc tranh luận vẫn tiếp tục về việc cập nhật lời tuyên thệ nhập tịch hoặc điều chỉnh các yêu cầu về cư trú.
Điều này có ý nghĩa gì đối với người nhập cư và Canada
Đối với người nhập cư, báo cáo nhấn mạnh rằng quyền công dân Canada là con đường để hòa nhập, không chỉ là sự tiện lợi.
Nó mang lại sự ổn định, quyền lợi và ý thức cộng đồng.
Đối với Canada, việc giữ chân những người nhập cư—đặc biệt là những người có tay nghề—là rất quan trọng đối với tăng trưởng kinh tế và sự đa dạng văn hóa.
Chính phủ có thể xem xét:
Đơn giản hóa các quy trình nhập tịch để khuyến khích sự tham gia.
Giải quyết các vấn đề về khả năng chi trả, như nhà ở, để việc ở lại Canada trở nên hấp dẫn hơn.
Thúc đẩy các phúc lợi độc đáo của Canada, chẳng hạn như an toàn, chăm sóc sức khỏe và đa văn hóa, để cạnh tranh với các cơ hội toàn cầu.
Một góc nhìn mới về quyền công dân Canada
Báo cáo của Thống kê Canada nêu rõ có cách chúng ta xem xét quốc tịch Canada.
Không chỉ là sự tiện lợi, mà còn là biểu tượng cam kết của hầu hết những người nhập cư chọn ở lại và xây dựng cuộc sống tại Canada.
Mặc dù những thách thức như khả năng chi trả và cạnh tranh toàn cầu vẫn tồn tại, dữ liệu cho thấy các chính sách về quyền công dân của Canada phần lớn là hiệu quả.
Bằng cách giải quyết các rào cản kinh tế và phát huy thế mạnh của mình, Canada có thể tiếp tục là ngôi nhà chào đón những người nhập cư coi đây không chỉ là hộ chiếu.
Ai có nhiều khả năng ở lại Canada sau 10 năm?
Công dân nhập tịch (93% hiện diện tích cực) và những người nhập cư từ các nước đang phát triển, như Philippines, có nhiều khả năng ở lại nhất.
Trở thành công dân Canada khó như thế nào?
Người nộp đơn cần có ba năm cư trú trong năm năm gần nhất, thông thạo ngôn ngữ, vượt qua bài kiểm tra quyền công dân và lời tuyên thệ trung thành.
Tại sao tỷ lệ nhập tịch đang giảm?
Các yếu tố bao gồm tính di chuyển toàn cầu trong số những người nhập cư có tay nghề và những thách thức như chi phí sinh hoạt cao ở Canada.
